| شهرستان : اسفراین |
بخش :مرکزی |
دهستان :آذرئ |
روستا :جوشقان |
| مکان برای اقامت : دارد |
تور لیدر و راهنما :ندارد |
درمانگاه :دارد |
شماره تماس :05837210138 – 09155608503
|
نوع آب و هوا : معتدل |
نوع جاذبه گردشگری : جاذبه باستانی, دشت و بیابان |
توضیحات روستا
جوشقان روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان اسفراین در استان خراسان شمالی است که دارای مختصات جغرافیایی : ۳۷°۳′۱″ شمالی ۵۷°۲۷′۵۹″ شرقی می باشد. این روستا در دهستان آذری قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۳۲۲ نفر بوده و۴۰۱ خانوار دارد.
یاقوت حموی در معجم البلدان می‌نویسد: "جوشقان قصبه‌ای است از اسفراین و آنقدر نزدیک شهر است که می‌توان آن را یکی از محلات شهر شمرد. سکنه جوشقان را کوشکان می‌نامند." همچنین اعتمادالسلطنه در کتاب مرات البلدان می‌نویسد: "جوشقان قلعه‌ای است قدیمی در اسفراین (میان‌آباد)، نزدیک به شهر کهنه اسفراین (شهر بلقیس کنونی) و در سمت مغربی شهر واقع است و ۳۵ خانوار سکنه دارد."
از مهمترین محصولات زراعی روستای جوشقان می توان زیره سبز، پنبه، گندم، جو و … را نام برد.
جوشقان یکی از مناطق کردنشین خراسان است که مردمش به زبان کردی (کرمانجی) از شاخه زبان‌های ایرانی شمال غربی سخن می‌گویند.
جاذبه‌های تاریخی و باستانی
شهر بلقیس: یکی از بزرگ‌ترین بناهای خِشتی و گِلی ایران است که در 200 متری شرق روستای جوشقان قرار گرفته‌است، که وسعتی بالغ بر ۱۸۰ هکتار وسعت دارد و از یک مجموعه آثار شامل بقایای ارگ و خندق پیرامون آن، شارستان شامل: برج و بارو، مقبره شیخ آذری، ویرانه‌های معروف به منارتپه (مسجد جامع)، کوره سفالگری، آب‌انبار، بازار، کاروانسرا، بنای معروف به یخدان‌ها و یک گورستان وسیع در نزدیک دروازه شرقی تشکیل شده‌است. سالم‌ترین و همچنین برجسته‌ترین اثری که بر بقایای شهر بلقیس برجای مانده‌است ارگی است که دارای ۲۹ برج به ارتفاع حدود ۱۱ متر است و جزو بزرگ‌ترین قلعه‌های باستانی ایران می‌باشد که دارای سازه بزرگ خشتی و چینه‌ای است و دارای وسعتی حدود ۵۱ هزار مترمربع می‌باشد و همچنین در اطراف ارگ یک خندق وسیع وجود دارد که نفوذ ناپذیری قلعه را دشوارتر می‌ساخته‌است. از لحاظ قدمت با استناد به متون تاریخی، در پیش از اسلام، آباد و شکوفا بوده و در سال ۳۱ هجری توسط مسلمانانِ غارت می‌شود و طبق یافته‌های باستان‌شناختی، قدیمی‌ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخر دوره ساسانی است و زندگی در آن تا پایان دوره صفویان به طور مداوم جریان داشته است و سرانجام این شهر در اواخر دوران طهماسب دوم و ابتدای حکومت نادر یعنی در سال ۱۱۳۱ ه.ق، توسط افغان‌ها کاملاً ویران و درهم کوبیده شد. به نحوی که جایگاه پیشین خود را از دست داد. از این زمان کم‌کم نام افسانه‌ای بلقیس بر روی خرابه‌های شهر قدیمی اسفراین گذاشته شد. به علت اهمیت ویژه باستان‌شناسی، شهر کهن و تاریخی بلقیس در سال ۱۳۸۸ ه.ش به عنوان پایگاه میراث فرهنگی مورد تصویب قرار گرفت و با شماره ثبت ۴۴۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. ارگ بلقیس اسفراین را دومین بنای گلی ایران پس از ارگ بم می‌دانند که بر اساس اصول معماری ساسانی ساخته شده‌است و خشت و گل، مهمترین مصالح به کار رفته در آن می‌باشد.
کهنه رباط: در فاصله ۲۰۰ متری شمال روستای جوشقان با شماره ۲۳۱۸۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. این بنا با توجه به نوع معماری، تزئینات و مصالح به کار رفته در آن و نوع پلان، احتمالاً متعلق به دوره ایلخانی- تیموری است. با توجه به اینکه بنا در فاصله بسیار نزدیکی از محدوده شهر تاریخی اسفراین قرار گرفته به نظر می‌رسد این بنا جز وابسته ای از این شهر بوده‌است. این رباط به عنوان مجموعه ای از رباط‌هایی است که در مسیر جاده تاریخی گرگان به نیشابور قرار گرفته‌است. این مسیر تاریخی با رباط‌هایی مانند رباط قره بیل، عشق، قلّی، راونیز و … قابل شناسایی می‌باشد.
رباط شهر تاریخی اسفراین بنایی به ابعاد ۵۰*۷۸ متر با پلان مستطیل شکل و از نوع حیاط دار است که دیوارهای بنا با توجه به ضخامتشان در گروه دیوارهای باربر پیوسته قرار می‌گیرند. در سطح زمین تنها بخش‌هایی از این بنا قابل رویت می‌باشد ولی پلان کلی این رباط را می‌توان یک پلان و طرح چهار ایوانه دانست که با مصالح قلوه سنگ‌های رودخانه ای به همراه ملات گچ و در بخش‌هایی از گل ساخته شده‌است. ورودی بنا از بخش جنوبی آن است که پس از عبور از سردر وارد حیاط رباط شده و رواق‌هایی در بیرون و داخل رباط برای اتراق کاروانیان تعبیه شده‌است. بخش شمالی و داخلی احتمالاً سرپوشیده بوده که به عنوان بخش اصلی نشیمن به عنوان اتاق‌های شاه نشین و اتاق‌های عمده و اصلی رباط در این بخش بوده‌است. از نظر سبک معماری، نوع مصالح، ابعاد و اندازه و همچین قدمت، بنای رباط شهر تاریخی اسفراین مشابه رباط قربیل می‌باشد که منزلگاه سوم به سمت گرگان بوده و در حال حاضر کمتر دچار آسیب شده‌است.
از مهمترین شاخصه‌های این روستا نسبت به روستاهای دیگر اقامتگاه بومگری ثنا بلقیس می‌باشد. این بومگردی توسط آقای ثنایی و همسرش در این روستا احداث گردیده‌است.
